AROMATERAPİ

Aromaterapi, insanın psikolojik, ruhsal ve duygusal sağlığını iyileştirmek için bitkilerden elde edilen aromatik uçucu yağları kullanmanın büyülü sanatına ve bilimine dayanan bütünsel bir şifa tedavisidir.

1. Antik Yunancada (therapia=bakım) ile (aroma=koku) maddesi kelimelerinin birleşimi olarak günümüze gelmiştir (Anonim, 2022).Bitkilerin ilaç olarak kullanımı binlerce yıl öncesine dayanır ve herhangi bir coğrafi bölgeyle sınırlı değildir (Anonim, 2022).Bitkilerle tedavi hakkında ilk kayıtlara M.Ö. 5000’lerde Mezopotamya uygarlığında rastlanmıştır (Acıbuca & Budak, 2018).

Fransa, Lascaux da bulunan mağara da prehistorik inanların, tedavi edici bitkileri günlük yaşamlarında kullandıklarına dair çizimler bulunmuştur. Yapılan karbon testine göre bu çizimlerin M.Ö. 18000 yıl öncesine dayandığı bildirilmiştir.
M.Ö. 3000 li yıllarda, Hindistan da bilginler, esansiyel yağlarla güçlü iksirlere dayanan Ayurveda bilimini geliştirmişlerdir. Başta Zencefil, tarçın gibi yedi yüzden fazla bitkiyi tanımlamışlardır.
M.Ö. 2697-2597, Çin de esansiyel yağların ilk olarak kullanılmaya başladığı yıllardır. Çin'de tarımın babası olarak kabul edilen Shennong'un (MÖ 2700), bugüne kadar zarar görmeden korunan kitabında, faydaları ile birlikte yaklaşık 350 şifalı bitkinin farklı monograf setlerini yazmıştır. Bazı monograflar ayrıca uçucu yağların kullanımını ve tıbbi faydalarını belgelemektedir.
MÖ 2000 de, Asurlular a ait kil tabletlerde parfüm yapmak için yağ, kamış, çiçek, reçine ve su kullandıklarını yazmaktadır.
MÖ 1800 de Babylonia dan kalma çivi yazılı kil tabletlerinde, mersin, sedir ağacı, myrrh ve selvi odunu başta olmak üzere birçok uçucu yağın ithalat siparişinden bahsedilmektedir.
MÖ 1500 tarihli Ebers Papirüsünde, uçucu yağların sağlık ve parfüm yapmak için kullandıkları tarifler bulunmuştur. Tarçın, sandal ağacı, myrrh (mür) ve sığla ağacı (günlük) o dönemlerde öne çıkan yağlar arasındadır.

Pluton’un Herakles’ten aldığı yaranın şakayıkla tedavi edilişi

Eski Mısır kültüründe esansiyel yağ üretiminde damıtma değil bitki dokularının ılık yağda ezilmesini içeren ilkel bir çözünme tekniği kullanılmıştır.
MÖ 500-400 lü yıllarda Hipokrat, üç yüz den fazla bitkiden elde edilen tedavi edici özelliği olan esansiyel yağı belgelemiştir.

Arap kültüründe Avicenna olarak ta bilinen Ali İbn-i Sina (980- 1037), insan bedeninde etkisi olduğu bilinen yaklaşık sekiz yüz bitkiyi sınıflandırmıştır. Ali İbn-i Sina bugünde kullanılan geleneksel distilasyon (damıtma) yönteminin kaşifidir.

  Ekler
• Mısırlılar esansiyel yağları, dini ve ruhani ayinlerde, ölü bedenlerin korunmasında ve yerel tanrıları yatıştırmak için adak olarak kullanmışlardır. Mısır da mezarlarda ve mumya bandajlarının üzerinde esansiyel yağ izlerine rastlanmıştır.
• Firavunlar meditasyon sırasında, cinsel ilişkide, savaş hazırlıklarında esansiyel yağ karışımları kullanırdı.
• Budistlerin arınmak ve dinsel törenlerin yürütülmesinde tütsü kullanmaları gerektiğine inanılıyordu.
• MÖ 500 civarında, tütsü ticareti Arabistan'da büyük ilgi gördü ve Arap tüccarlar arasında o kadar seçkin hale geldi ki, ticaret yolu halk arasında "Akgünlük yolu" olarak bilinmeye başlandı.
• Yunanlı bir doktor olan Galen (MS 131) gladyatör dövüşlerinde, gladyatörleri esansiyel yağlarla tedavi etmiş ve hiçbiri enfeksiyon nedeniyle ölmemiştir.
• 1400 lü yıllarda hıyarcıklı veba salgınında kafur, çayır yumağı, biberiye, lavanta esansiyel yağları kullanılmış ayrıca sokaklarda günlük ve İskoç çamı da yakılmıştır.
Tüm bu bilgiler ışığında, kadim insanların zor şartlar altında hayatta kalabilmek adına deneyimledikleri, doğadan gelen bitkileri şifa olarak nasıl değerlendirdikleri ve bugüne aktardıkları bilgi birikimlerine hayretle bakıyoruz. Bugün bu bilgi birikimlerinden faydalanarak doğal şifa kaynaklarına geri dönme çabası içerisindeyiz.

Alıntılar
2. Acıbuca, V., & Budak, D. B. (2018). Dünya’da ve Türkiye’de tıbbi ve aromatik bitkilerin yeri ve önemi. Çukurova Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 33(1), 37-44.
3. Göktaş, Ö., & Gıdık, B. (2019). Tıbbi ve aromatik bitkilerin kullanım alanları. Bayburt Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2(1), 145-151.
4. Gülay, R. (2019). Kadın Sağlığında Klinik Aromaterapi. Biruni Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi. (syf:3-5)
5. Kanat, T. (2019). Aromaterapi. Journal of Biotechnology and Strategic Health Research, 3, 67-73.
6. Nancy Lego, Kalkame Momin and Amit Baran Sharangi (2021). (Aromatıc Plants)
7. Skaria, B. P. (2007). Aromatic plants (Vol. 1). New India Publishing.