Origanum majorana(Marjoram, Tatlı mercanköşk)

Majorana hortensis Moench.

Synonim: Origanum dubium Boiss.

Lamiaceae

'Origanum' adı, Yunanca dağlar anlamına gelen óros ve ışık anlamına gelen 'ganos' kelimelerinden türemiştir. Türkçede 'Origanum' genel olarak ‘Kekik’ adıyla bilinmektedir. 16. yüzyıl civarında popüler hale gelen bitki, tıpta alerji, hipertansiyon, solunum enfeksiyonları, diyabet ve mide ağrısı gibi birçok hastalığın tedavisinde yaygın olarak kullanılmıştır (Bouyahya ve ark., 2021). Origanum majorana (Mercanköşk) ilk olarak Hipokrat tarafından antiseptik bir madde olarak kullanılmıştır. En eski zamanlardan beri mercanköşk aromatik bir katkı maddesi olarak kullanılmış ve astım, histeri ve felçte yararlı olduğu bildirilmiştir. Antik Yunanlılar için aşk, onur ve mutluluğun simgesi iken, Aristoteles bunu bir anti-zehir olarak bildirmiştir. Eski Mısır'da mercanköşk yiyecekleri dezenfekte etmek ve saklamak için kullanmış ve yağı alınarak saçlara masaj yapmışlardır. Dioscorides buna “sampsouchon” adını vermiştir. Avrupa'da ise insanlar, bitkinin yapraklarını meşe mobilya parçalarına ve zemine güzel kokulu bir ışıltı vermek için kullanmışlardır. Mercanköşk yağı çağlardan beri burkulmalar, morluklar, sert ve felçli uzuvlar ve diş ağrısı için haricen uygulamada ve akut ishalde sıcak ağrı kesici olarak kullanılmıştır (Vasudeva, 2015). Kuzey Afrika ve Orta Doğu'da diyabet kontrolü ve tedavisinde geleneksel olarak kullanılan bitkiler arasındadır.

Aromaterapi ve Origanum majorana

Mercanköşk esansiyel yağı zihni ve ruhu güçlendirir, keder ve yalnızlık hissini giderir. İştahsızlık ve adet krampları için sindirim sisteminin peristaltik hareketini uyarırken ağrıyan kasları ve şişmiş eklemleri hafifletmek için kullanılır. Geleneksel olarak, mercanköşkün yaprakları uykusuzluk, gastrit, astım ve sinirlilik tedavisinde tıbbi özellikleri için kullanılır.

Ekler

Kurutulmuş mercanköşk ve uçucu yağı; başta çorbalar, soslar, etler, balıklar, konserveler, likörler, vermutlar ve bitterler olmak üzere çeşitli yiyeceklerin tatlandırılmasında uygulanmıştır.

Ağız hijyeni için gargaralarda kullanılır ve ayrıca burun tıkanıklığı gibi soğuk algınlığı semptomlarını hafifletmek için topikal olarak uygulanır.

Göğüs enfeksiyonu, öksürük, boğaz ağrısı, romatizmal ağrılar, sinir rahatsızlıkları, kalp-damar hastalıkları, epilepsi, uykusuzluk, cilt bakımı, şişkinlik ve mide rahatsızlıkları için ev ilacıdır.

Aromatik tohumlar şekerlemelerde ve Fransız şekerlemelerinde kullanılır.

Terpinen4-ol ve linalool, sayesinde güçlü pestisit aktiviteye sahiptir. Sentetik pestisitlerin yoğun kullanımı göz önüne alındığında, doğal olarak elde edilen Origanum majorana esansiyel yağının haşerelerle mücadelede alternatif bir ajan olabileceğini gösteren çalışmalar mevcuttur.

Stres ve depresyonda rahatlama sağlar.

Diş gıcırdatması sorunu olanlarda hayat kalitesini artırdığı yönünde insan çalışmaları mevcuttur.

Hafızanın güçlenmesine destek olur.

Alzheimer ve Demans hastalarında hafıza üzerinde olumlu etkileri üzerine çalışmaları vardır.

Alıntılar

Bouyahya, A., Chamkhi, I., Benali, T., Guaouguaou, F. E., Balahbib, A., El Omari, N., ... & El Menyiy, N. (2021). Traditional use, phytochemistry, toxicology, and pharmacology of Origanum majorana L. Journal of Ethnopharmacology, 265, 113318.

Cala, A., Salcedo, J. R., Torres, A., Varela, R. M., Molinillo, J. M., & Macías, F. A. (2021). A study on the phytotoxic potential of the seasoning herb marjoram (Origanum majorana L.) leaves. Molecules, 26(11), 3356.

Kakouri E, Daferera D, Kanakis C, Revelou P-K, Kaparakou EH, Dervisoglou S, Perdikis D, Tarantilis PA. Origanum majorana Essential Oil—A Review of Its Chemical Profile and Pesticide Activity. Life. 2022; 12(12):1982. https://doi.org/10.3390/life12121982

Mossa, A. T. H., Refaie, A. A., Ramadan, A., & Bouajila, J. (2013). Amelioration of prallethrin-induced oxidative stress and hepatotoxicity in rat by the administration of Origanum majorana essential oil. BioMed research international, 2013.

Vasudeva, N. (2015). Origanum majorana L.-Phyto-pharmacological review.