Salvia sclarea(misk adaçayı)

Yaygın olarak adaçayı olarak bilinen Salvia sclarea, Akdeniz havzasına özgü bir bitkidir. Bitkiden elde edilen uçucu yağ “Clary sage” isimi ile tanınmaktadır. Bu isim Latincede “clarus” kelimesinin “clary” olarak yıllar içinde değişmesi ile meydana gelmiştir. “Clarus” kelimesi Latince ‘parlak, aydınlık’ anlamına gelmektedir. Ülkemizde Salvia sclarea “misk adaçayı” “ayıkulağı”, “tüylü adaçayı” isimleri ile bilinmektedir. Adaçayı, grimsi, kadifemsi, kalp şeklinde yaprakları ve çok sayıda uçuk mavi, menekşe pembesi veya beyaz çiçekleri olan, 30 ila 120 cm yüksekliğinde büyüyen iki yıllık veya çok yıllık bir bitkidir. Ülkemizde doğadan en fazla toplanan ve ticarete arz edilen Anadolu adaçayı (Salvia fruticosa Mill.)’dır.

Misk adaçayı kendimizi durgun hissettiğimizde ve hayatımızda neler olup bittiğine dair net bir anlayışa sahip olmadığımızda kullanılabileceğimiz bir ajandır. Doğal sezgimizi yükseltmemize, rüyalarımızı netleştirmemize ve anlamamıza yardımcı olur

(Amirhosseini ve ark., 2020), endoskopik (kapalı) bir böbrek taşı ameliyatı (perkütan nefrolitotomi) sonrası hastalarda görünen ağrı, bulantı ve kusma ile kendini gösteren yan etkileri 26 hasta üzerinden değerlendirmişler. Operasyondan hemen sonra ve 3 ve 6 saat sonra üç defa clary sage inhalasyon aromaterapisi alan hastalarda ağrı ve mide bulantısında önemli ölçüde azalma olduğunu kaydetmişlerdir.

Hemşirelik araştırmalarından elde edilen gözlemler, misk adaçayı (Salvia sclarea) aromaterapisinin, kadınların spontan vajinal doğuma geçmesi için yararlı olduğunu bildirmektedir. Ada çayı inhalasyonunun hamile kadınlarda oksitosin seviyeleri üzerindeki etkileri incelediğinde, artan oksitosin seviyelerinin etkili bir indükleyicisi olarak hareket ettiğini ve bunun daha sonra uterus kasılmaları üretmeye devam edebileceğini göstermiştir. Aromaterapi, inhalasyon dışında topikal uygulamaları da, stres azaltıcı ve önerilen doğum eylemini teşvik edici etkilerini desteklemek için kullanılabilir (DeGolier & Adamson, 2021).

Adet öncesi gerginlik kısaca, PMS doğurganlık çağındaki kadınların %20 ila %40'ını etkiler. Bu sendrom, anksiyete/gerilim, depresyon, kafa karışıklığı, öfke/sinirlilik, ruh hali değişimleri, dinçlik, reddedilme korkusu, uyuşukluk ve uyku bozukluklarının yanı sıra memelerde hassasiyet, şişkinlik, iştah değişiklikleri, kilo alımı, baş ağrısı, ağrılar, karın ağrısı, şişlik, yorgunluk, gastrointestinal semptomlar ve cilt problemleri gibi durumlar oluşturabilir. Kısmen adet döngüsü sırasındaki hormonal değişikliklere ve ardından gama-aminobütirik asit (GABA) ve serotonin gibi nörotransmiterler üzerindeki etkiden kaynaklandığı bildirilmiştir. Aromaterapinin kadınlarda premenstrüel sendrom semptomları üzerindeki etkisini araştıran bir meta-analizde, uçucu yağları solumanın psikolojik semptomlar, fiziksel semptomlar veya toplam PMS semptom skorlarını hafifletebileceğine dair kanıtlar sunmaktadır (Geethanjali, 2019).

Alıntılar

Amirhosseini, M., Dehghan, M., Shahrbabaki, P. M., & Pakmanesh, H. (2020). Effectiveness of aromatherapy for relief of pain, nausea, and vomiting after percutaneous nephrolithotomy: A randomized controlled trial. Complementary medicine research, 27(6), 440-448.

DeGolier, T., & Adamson, S. (2021). Aqueous extracts of clary sage (Salvia sclarea) contract isolated strips of mouse uterine tissue. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry, 10(2), 59-64.

Geethanjali, S. (2019). Efficacy of Clary Sage Oil on Pre-Menstrual Syndrome (PMS): A Controlled Trial (Doctoral dissertation, Government Yoga and Naturopathy Medical College, Chennai).

Mitic, M., Zrnić, A., Wanner, J., & Stappen, I. (2020). Clary sage essential oil and its effect on human mood and pulse rate: An in vivo pilot study. Planta Medica, 86(15), 1125-1132.

Özdek, İ., & Fakir, H. (2019). Murat Dağı (Kütahya-Gediz) Doğal Adaçayı (Salvia spp.) taksonlarının yaprak ve çiçek uçucu bileşenlerinin belirlenmesi. Turkish Journal of Forestry, 20(4), 433-439.

Salvatore Battaglia 2018